HABER MERKEZİ- Eğitim Sen, 2025 YKS sonuçlarının gençlerin üniversiteye erişimdeki eşitsizlikleri bir kez daha ortaya koyduğunu açıkladı. YÖK’ün açıkladığı verilere de dikkat çeken Eğitim Sen, “Eşitsizlik üreten sistemin çarpık tablosu” değerlendirmesinde bulundu.
2025 Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) sonuçlarına ilişkin açıklama yapan Eğitim Sen, Türkiye’deki eğitim sisteminin ve yükseköğretim politikalarının derin krizini bir kez daha açığa çıkardığını söyledi. YÖK’ün açıkladığı verilerine de dikkat çeken Eğitim Sen, “Eşitsizlik üreten sistemin çarpık tablosu” değerlendirmesinde bulundu.
YÖK verilerine göre, sınava giren yaklaşık 2 milyon 560 bin adaydan sadece 785 bin 186’sı bir yükseköğretim programına yerleşebildi. Tercih yapan 1 milyon 412 bin adayın yalnızca yüzde 55,6’sı üniversiteye girebilirken, yüz binlerce genç ise eğitim hakkından mahrum kaldı.
Eğitim Sen, bu durumun eğitimin temel bir hak olmaktan çıkarılarak elemeci ve rekabetçi bir yapıya büründüğünü belirtti. Açıklamada, adayların sadece yüzde 42’sinin ilk üç tercihinden birine yerleşebilmesi, gençlerin kendi ilgi ve yeteneklerine göre değil, sistemin sunduğu sınırlı ve dayatılmış seçeneklere yönlendirilmesinin açık göstergesi olarak değerlendirildi.
Eğitimde Ticarileşme ve Eşitsizlik
Devlet üniversitelerindeki doluluk oranı yüzde 99’a ulaşırken, vakıf üniversitelerinde doluluk oranının yüzde 75,8’de kaldığını vurgulayan Eğitim Sen, yaklaşık 47 bin 500 kontenjanın vakıf üniversitelerinde boş kaldığını açıkladı. Bu durumun, üniversite eğitiminin “ticaret alanı”na dönüştüğünü, parası olan öğrencilerin özel üniversitelere eriştiğini ancak maddi imkânı olmayan gençlerin ya yoğun rekabetle devlet üniversitelerine yöneldiğini ya da sistemin dışında kaldığını gösterdiği belirtildi.
Özel üniversite ücretlerindeki fahiş zamlar ve artan yaşam maliyetleri nedeniyle gençlerin vakıf üniversitelerine ilgisinin azaldığına dikkat çeken Eğitim Sen, bunun eşitsizliği derinleştirdiğini ifade etti.
2025 yılında liseyi bitiren 812 bin 210 öğrenciden 577 bini tercihte bulunmazken, tercih yapan 235 bin öğrenciden sadece 133 bin 700’ü lisans programlarına yerleşti. Eğitim Sen, bu rakamların gençler arasında büyüyen gelecek kaygısını ve eğitime devam etmekten vazgeçişi ortaya koyduğunu belirtti.
Tıp, hukuk, diş hekimliği, öğretmenlik, mimarlık ve mühendislik gibi kritik bölümlerde yüzlerce kontenjanın boş kalmasını da “eğitim planlamasında ciddi koordinasyonsuzluk ve meslek alanlarına yönelik belirsizlikleri” gösterdiğini söyleyen Eğitim Sen, üniversiteye kayıt yaptıran öğrencilerin barınma, ulaşım, beslenme gibi temel sorunlarla karşı karşıya kaldığını da ekledi.
Son 5 yılda 716 binden fazla öğrencinin kayıt sildirmesini hatırlatan Eğitim Sen, son olarak şunları sıraladı:
- Yükseköğretim bir hak olmalıdır, ayrıcalık değil. Üniversiteye girişte elemeci sınav sistemi kaldırılmalı, öğrencilerin yetenek ve ilgi alanlarına göre yönlendirildiği bir sistem inşa edilmelidir.
- Üniversite kontenjanları ticarileşmeye göre değil, toplumsal gereksinimlere göre planlanmalıdır. Vakıf üniversiteleri denetlenmeli, kamu kaynaklarıyla desteklenen burslu ve ücretsiz eğitim imkânları sağlanmalıdır.
- Gençlerin barınma, beslenme, ulaşım ve burs sorunları acilen çözülmelidir. Kamusal yurtlar artırılmalı, öğrenciler yoksulluğa ve geleceksizliğe mahkûm edilmemelidir.
- İstihdam politikaları yeniden düzenlenmeli, genç mezunların güvenceli işlere erişimi güvence altına alınmalıdır.
- YÖK kapatılmalı, demokratik, özerk, özgürlükçü ve çoğulcu bir yükseköğretim sistemi kurulmalıdır.
